Accueil > Livres Nzoi > Protais Yumbi, Nelson Rolihlahla Mandela : Mbandu ya luzingu (1918-2013) (...)

Protais Yumbi, Nelson Rolihlahla Mandela : Mbandu ya luzingu (1918-2013) [Nelson Rolihlahla Mandela : Leçons d’une vie (1918-2013)]

mercredi 20 juin 2018, par Nzoi

 Kikongo de l’État
 978-2-36949-011-1
 102 pages, 7000 FC
 août 2018.
 dépôt légal : NV 3.01811-57441

Kikongo ya leta
Français


Buku yayi kele tendula luzingu na mbuta muntu Nelson Rolihlahla Mandela tuka lubutuku na yandi na kati ya bwala Mvezo, ndambu ya mbanza Transkei (bubu yayi Cap Oriental), na kikanda ya Xhosa.

Yandi mene longuka nzo-nkanda na Missioni méthodiste, ye yandi me kwamina tii na nzo-nkanda ya nene-nene ya ba zuzi na mbanza Fort Hare. Zonza mambu, Nelson Rolihlahla Mandela mene yantika kunwanisa mindele yina me kotisa diambu ya nkabwana na nsi na bo. Mindele mene kanga yandi. Na nima bo mene losa yandi na boloko. Kuna yandi me niokuka mingi na mvu makumi zole na nsambwadi. Yandi me basika na boloko na nsadisa ya mbuta muntu Frederick de Klerk, yina vandaka mfumu ya nene ya luyalu na nsi yina. Ntama mingi ve, besi nsi me pona yandi na kimfumu ya luyalu ya nsi. Nelson Rolihlahla Mandela mene kundima kiyeka yina na ntima mosi.

Mfumu ya ntete ya ndombe na nsi na yandi, Nelson Rolihlahla Mandela mene nwana mwini ti mpimpa mpila nde besi nsi yonso (mindele ti bantu ndombe) kuzinga na lutondo, luwakanu, mbatalalambundu, ngemba, kivuvu sambu na kutunga nsi na bo. Yandi mene pesa mpi mbandu na mfumu ya nkaka ya luyalu na ntoto Afrika mpila nde bo zitisa ndinga, nsiku ti besi nsi na bo.

Ntumwa ya ngemba, kivukisi ya nene, Nelson Rolihlahla Mandela mene kotisa luwakanu na nsi mingi, bonso na nsi Nigeria na mambu ya mbangika ya musoniki Ken Saro Wiwa ti ba mpangi na yandi ya dibundu Ogoni ; na nsi Libya na mambu ya bwingi yina fwisaka bantu ya nzietelo ; na nsi Republika demokratiki ya Congo, na kati ya mfumu ya luyalu Marechal Mobutu ti Laurent Désiré Kabila, ntangu yina mfumu ya bimpumbulu, na kati na maswa yina bingamaka «Utenika» ; ti na nsi Burundi, na mambu ya me tadila luwakanu ya Arusha.

Nelson Rolihlahla Mandela vandaka na kivuvu nde mambu ya luzingu ya besi nsi, kuzitisa nsiku ti besi nsi kele kidimbu ya nkumbwa ve. Yo kele mambu lenda salama kana bantu me tula luzolo ya mbote. Yo yina, beto me kumisa yandi sambu yandi kele mbandu ya kieleka ya luzingu. Yandi me zola ve kufokula dikabu yina na kukwamina na kiti ya kimfumu. Yo yina beto ke kumisa bikalulu na yandi. Mpamba ve, Nelson Mandela kele mbandu ya kieleka ya luzingu. Buku yayi fwete sadisa ba mfumu ya luyalu na kuyindula ti kufulula mbandu ya ntumwa yayi ke bingama Madiba, disongidila Tata. Mpila kingana ke tuba : « Mwana fwete fulula tata na yandi ».

Musokini

Protais Yumbi, na muvimba Protais Étienne Yumbi Kwum-A-Kwum me butuka na kilumbu ya tatu ya ngonda uvwa na mvu 1968 na Kikwit, ndambu ya Kwilu, na nsi Republika demokratika ya Congo. Na nima kulonguka nzo-nkanda na ba Séminaires Santu Petelo Canisius ya Kinzambi ti Santa Terezia ya mwana Yezu ya Laba, yandi me fula diaka nzo nkanda ya nene ya kutomisa bwala, mpila mosi Institut supérieur de développement rural ya Mbeo (ISDR Mbeo). Na nima yandi me kota na ndonga ya ba Messagers du Christ, ndonga mosi me salama na luzolo ya mbuta nganga Florent Mbumba Bwasa, ntangu yina kilandi ya pisekopo ya Libreville na nsi Gabon. Protais Yumbi ke musoniki ya buku ke tala kuyindula (essai), masolo (roman), nsaka (théâtre), nto (contes), luzingu ya muntu (biographie) ti buku yina ke tala mambu ya bifwanisu (bandes dessinées et scénario de films).


Le livre

Cet ouvrage, rédigé en kikongo de l’État, retrace le parcours atypique de Nelson Rolihlahla Mandela, dont la vie héroïque constitue un modèle. Premier président noir d’Afrique du Sud, Mandela s’est battu pour la paix et la réconciliation entre ses concitoyens de la République arc-en-ciel.

Il s’est aussi personnellement impliqué comme héraut de la paix et de la réconciliation au Nigeria de Sani Abacha, dans la Libye du colonel Mouammar Kadhafi, en RDC, entre le Maréchal Mobutu et Laurent Désiré Kabila, ainsi qu’au Burundi, dans le cadre des Accords d’Arusha (1999-2000).

Nelson Mandela a lutté pour faire de la démocratie et des droits humains des réalités et défendu la «vertu thérapeutique» du dialogue entre les peuples et les cultures.

L’auteur

Protais Yumbi est né le 4 septembre 1968 à Kikwit (Kwilu) en République démocratique du Congo. Après avoir fréquenté les séminaires Saint Pierre Canisius de Kinzambi et Sainte Thérèse de l’Enfant Jésus de Laba, l’Institut supérieur de développement rural de Mbeo, la Communauté des Messagers du Christ, dans l’archidiocèse de Libreville au Gabon, il se consacre à la production littéraire et cinématographique. Nelson Rolihlahla Mandela: Leçons d’une vie, en kikongo de l’État, est son troisième ouvrage.